Titel: Wil de echte Homo erectus nu opstaan? Nieuwe inzichten over de Pithecanthropus fossielen van Eugène Dubois.
Door: Prof. Dr. José Joordens, Naturalis Biodiversity Center Leiden en Eugène Dubois hoogleraar 2019 aan de Universiteit Maastricht.
Datum en tijd: Zondag 16 juni om 11.00 uur.
De lezing vindt plaats in de kapel van het Ursulinenconvent, Breusterstraat 27 te Eijsden. De entreeprijs is 5 €.
Samenvatting:
Eind 19e eeuw ging Eugène Dubois, geïnspireerd door Darwin en Haeckel, in het toenmalige Nederlands-Indië op zoek naar fossiele resten van een overgangsvorm tussen apen en mensen. Bij Trinil, aan de oever van de Solo Rivier op Java, vond hij wat hij zocht: te midden van vele dierfossielen werd een schedelkapje, een dijbeenbot en een tweetal kiezen opgegraven. Na grondige studie wees Dubois de overblijfselen toe aan de uitgestorven mensachtige Pithecanthropus erectus. Tegenwoordig noemen we die soort Homo erectus, en zijn er veel meer fossielen van bekend uit zowel Afrika als Eurazië. Als sinds 1895 woedt er tussen wetenschappers felle discussie over één van Dubois’ fossielen: Femur I. Dit beroemde dijbeenbot, hoewel per definitie Homo erectus, lijkt op dat van moderne mens en niet op de andere dijbeenbotten die we inmiddels van Homo erectus kennen. Hoe zit het nu? Had Dubois wellicht niet één, maar twee soorten te pakken?
In deze zomerlezing gaat Prof. Joordens terug naar Trinil, waar sinds 2016 opnieuw veldonderzoek wordt gedaan naar de geologie, herkomst van de fossielen en ouderdom van de verschillende aardlagen. Met hedendaagse methodes en de modernste technieken (drones, datering, CT scannen) kunnen we voortbouwen op de spectaculaire resultaten van Dubois. We zullen zien dat de complexiteit van de geologie en de typische verwering van de fossielen een nieuwe blik mogelijk maken op Dubois’ “Pithecanthropus”, en de evolutie van vroege mensachtigen op Java.
