De Dubois herfstlezing door Carel van Schaik is op zondag 2 oktober 2022.
De lezing is van 11.00 – 12.45 uur in de kapel van het Internationale Familiemuseum, Breusterstraat 27 te Eijsden. De lezing wordt onderbroken door een koffiepauze. Entree is 5€. Voor genootschapsleden is de lezing gratis.
Titel: In Dubois’ voetsporen: Het verband tussen hersengrootte, lichaamsgrootte, en intelligentie
Door Carel van Schaik, Antropologisch Instituut, Universiteit van Zürich (Zwitserland) en MPI Animal behaviour, Konstanz (Duitsland)
Samenvatting:
Eugène Dubois was een van de allereerste wetenschappers die de verhouding tussen lichaamsgrootte en hersengrootte empirisch en theoretisch onderzocht. In de lezing bouwt Carel van Schaik voort op die traditie met de vraag hoe die verhouding binnen een enkele diersoort is. Deze vraag is relevant voor onderzoek naar de rol die lichaamsgrootte speelt in de relatie tussen hersengrootte en intelligentie bij dieren.
Het is al langer bekend dat de steilheid van de curve die lichaams- en hersengrootte verbindt, toeneemt als we naar hogere taxonomische niveaus bewegen (dus van soorten naar orders). Dat feit was lang afgedaan als een statistisch artefact, maar van Schaik vond dat dit niet zo was.
Dus, zocht hij naar de relatie tussen lichaams- en hersengrootte die individuen verbindt van dezelfde soort, en die dus dezelfde intelligentie zouden moeten hebben (die ons cognitieve equivalentie geven moet). Die relatie is heel anders dan de klassieke “encephalisatie-quotient” (EQ) of Dubois’ 5/9 allometrie-maat verwacht.
We moeten dus EQ niet meer gebruiken om soorten op hun cognitieve vaardigheden te vergelijken. Uiteindelijk is absolute hersengrootte misschien de minst slechte maat daarvoor.
